โรคลีเจียนแนร์

ถ้าพูดถึง “โรคลีเจียนแนร์” เชื่อว่าผู้อ่านส่วนใหญ่คงไม่คุ้นหูกับชื่อนี้กันสักเท่าไหร่ และคงอยากจะทราบว่าโรคนี้มีที่มา ที่ไป รวมถึงอาการเป็นอย่างไร

เกี่ยวกับเรื่องนี้ นพ.ธวัช สุนทราจารย์ อธิบดีกรมควบคุมโรค บอกว่า โรคลีเจียนแนร์ (Legionnaires Disease) มิใช่โรคใหม่ พบได้ทั่วโลกทั้งเขตร้อน เขตหนาว และกระทรวงสาธารณสุขเฝ้าระวังโรคนี้อยู่แล้ว เคยพบมีการระบาดในอดีตที่สหรัฐ   มีคนป่วยหลายร้อยคน

โรคนี้เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย  ชนิดหนึ่งที่มีชื่อว่าลีเจเนลลา นิวโมฟิลา (Legionella pneumophila) พบได้ทั่วไปทั่วโลกทั้งเขตร้อนเขตหนาวในประเทศที่พัฒนาแล้วก็มี ไม่เฉพาะประเทศไทย จึงไม่น่ากลัวแต่อย่างใด โดยเชื้อปนเปื้อนมากับละอองน้ำและเข้าสู่ทางเดินหายใจ เมื่อเป็นแล้ว มียารักษาได้ง่าย ด้วยยาปฏิชีวนะที่มีชื่อว่า อิริทโทรมายซิน (erythromycin)

เชื้อลีเจเนลลา นิวโมฟิลา มักจะอาศัยอยู่ในบริเวณที่มีน้ำขังนิ่ง มีความชื้นสูง มีอุณหภูมิค่อนข้างสูง แหล่งน้ำที่พบมักเป็นแหล่งน้ำที่ใช้หล่อความเย็นในระบบปรับอากาศ และมักจะเป็นแอร์ในโรงแรมเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นระบบแอร์ใหญ่ที่ใช้ส่วนรวม   ส่วนแอร์บ้านทั่วไปปลอดภัย ตามแหล่งน้ำธรรมชาติ และน้ำที่ใช้บริโภคเช่นน้ำประปาจะไม่มีเชื้อนี้ นอกจากนี้ยังสามารถพบในโรงพยาบาลได้ด้วย โดยเฉพาะคนไข้ที่นอนโรงพยาบาลนาน ๆ และให้ออกซิเจน ใช้เครื่อง ช่วยหายใจ ซึ่งมีความชื้น มีโอกาสติดเชื้อทำให้ปอดบวมได้

อันตรายสำหรับโรคนี้นั้น ไม่ต้องวิตกกังวล เพราะรักษาง่ายมาก และไม่ติดต่อจากคนสู่คน ไม่รุนแรงเหมือนโรคซาร์ส โรคไข้หวัดนก ในประเทศไทยมีรายงานพบโรคนี้ประปรายและไม่เป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิต

อาการเกิดขึ้น 2 ลักษณะ คือ อาการเบาจนถึงหนัก โดยอาการเบา ๆ จะมีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ คือมีไข้ ปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อ ไอ คลื่นไส้อาเจียน  ในทางการแพทย์เรียกว่า โรคไข้ปอนเตียก (Pontiac fever) โดยไม่มีอาการที่ปอด  แต่หากเชื้อเข้าสู่ร่างกายไปที่ปอด ทำให้ปอดอักเสบ มีไข้สูง ไอ หนาวสั่น ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย และอาจเป็นสาเหตุทำให้เสียชีวิต จะเรียกว่าโรคลีเจียนแนร์

ทั้งนี้โรงแรมส่วนใหญ่ในประเทศไทยโดยเฉพาะแหล่งท่องเที่ยวทุกแห่งมีมาตรการในการควบคุมเชื้อลีเจเนลลาตามมาตรฐานที่กำหนดตาม พ.ร.บ.สาธารณสุขอยู่แล้ว ดังนั้นไม่ต้องวิตกกังวล ประการสำคัญที่สุดคือ หากมีอาการเจ็บป่วยคล้ายกับอาการที่กล่าวมาหลังกลับจากท่องเที่ยว ขอให้นึกถึงโรคลีเจียนแนร์และให้ไปพบแพทย์และเล่าประวัติให้แพทย์ทราบ เพื่อแพทย์จะสามารถวินิจฉัยโรคได้  และให้การรักษา ซึ่งใช้เวลาไม่เกิน 1 สัปดาห์ก็หายขาด และการเกิดขึ้นซ้ำนั้นเป็นไปได้ยากมาก และเมื่อเทียบกับต่างประเทศแล้วไทยพบโรคนี้น้อยมาก โดยในประเทศไทยพบอัตราการป่วยร้อยละ 15 และยังไม่มีผู้เสียชีวิต

สำหรับการป้องกันโรคลีเจียนแนร์ให้ทำความสะอาดท่อหล่อเย็นหรือถาดรองน้ำหล่อเย็นของเครื่องปรับอากาศ อย่าให้มีน้ำ ขัง เปียกชื้น ควรทำให้แห้ง ตั้งอุณหภูมิระบบน้ำหล่อเย็นให้สูงกว่าหรือเท่ากับ 50 องศาเซลเซียสเพื่อลดความเสี่ยงต่อการแพร่ เชื้อโรค.