ลูกสำลักนม  

หัวข้อ & เนื้อหา

• ปัจจัยที่ทำให้ลูกสำลักนม
• อาการที่แสดงว่าลูกกำลังจะสำลักนม
• การป้องกันลูกสำลักนม
• วิธีช่วยเหลือเบื้องต้นเมื่อลูกสำลักนม
• คำแนะนำสำหรับคุณพ่อคุณแม่เรื่องลูกสำลักนม

ปัญหาลูกสำลักนม เป็นปัญหาหนักอกสำหรับคุณพ่อคุณแม่อยู่ไม่น้อย เพราะการสำลักนมในเด็กเล็กก่อให้เกิดปัญหาตามมามากมายและอาจถึงขึ้นทำให้เสียชีวิตได้ แล้วคุณแม่ต้องทำอย่างไรเมื่อลูกน้อยเกิดการสำลักนม? Mama Expert มีความรู้ดีๆ พร้อมกับนำวิธีป้องกันและช่วยเหลือเมื่อลูกสำลักนมมาฝากคุณแม่ค่ะ มาดูกันเลย..

ปัจจัยที่ทำให้ลูกสำลักนม

1.ปัจจัยภายในที่ทำให้ลูกสำลักนม

• เด็กแรกเกิดที่มีปัญหาอวัยวะเกี่ยวข้องกับการดูดกลืนผิดปกติ เช่น ปากแหว่งเพดานโหว่ช่องต่อระหว่างทางเดินอาหารกับระบบทางเดินหายใจมีปัญหาหรือภาวะหูรูดทางเดินอาหารที่ยังปิดได้ไม่สมบูรณ์
• เด็กแรกเกิดที่มีปัญหาเรื่องโรคหัวใจหรือปอด ทำให้ต้องหายใจเร็วขึ้น จึงมีโอกาสในการสำลักมากกว่าเด็กปกติทั่วไป
• ปัญหาเรื่องพัฒนาการที่ล่าช้า หรือมีประวัติชัก ก็มีโอกาสเสี่ยงต่อการสำลักได้ง่ายขึ้น

2.ปัจจัยภายนอกทีทำให้ลูกสำลักนม

• ลูกสำลักนอมเพราะวิธีการให้นม การให้ลูกดูดนมแม่ โอกาสที่จะเกิดการสำลักมีได้น้อย เพราะน้ำนมแม่จะไหลก็ต่อเมื่อลูกได้ดูดนมแม่ แต่หากให้นมขวด ไม่ว่าลูกจะดูดหรือไม่ดูด นมก็จะไหลออกมา ดังนั้น หากคุณอุ้มให้นมลูกไม่ถูกวิธี เช่น ป้อนนมในขณะที่เด็กนอน ป้อนนมในขณะที่ลูกกำลังร้อง หรือให้ลูกนอนกินนม ก็มีโอกาสทำให้ลูกสำลักได้
• ลูกสำลักนอมเพราะปริมาณนม เป็นไปได้ที่คุณเกิดความเข้าใจผิด เกี่ยวกับเรื่องกินของลูก (ร้องเป็นป้อนนม ร้องเป็นป้อนนม) ทำให้ปริมาณนมในกระเพาะมากเกินความต้องการ ทำให้เกิดการสำลักนมออกมา
• ลูกสำลักนอมเพราะการใช้จุกนมที่ผิดขนาด ไม่เหมาะกับช่วงวัย ก็มีส่วนทำให้ปริมาณนมที่ลูกได้รับมากเกิน
  
  

อาการที่แสดงว่าลูกกำลังจะสำลักนม

• ระหว่างที่เด็กกินนม แรกๆ เด็กจะไอ มีอาการเหมือนกับจะขย้อนนมหรืออาหารออกมา หากสำลักไม่มาก ก็อาจไอเล็กน้อย 2-3 ครั้งแล้วก็หายไป
• หากสำลักมาก เด็กจะไอแรงถึงขนาดหน้าเขียว หรือมีเสียงหายใจผิดปกติ ดังครึดคราด
• กรณีที่มีอาหารอื่นเข้าไปร่วมด้วย เด็กอาจตัวเขียว มีอาการข้างเคียงตามมา เช่น ไอเรื้อรัง มีเสียงหายใจผิดปกติ  ลักษณะแบบนี้ควรรีบพาลูกน้อยพบคุณหมอ
• บางครั้งการสำลักอาจไม่จำเป็นต้องสำลักขณะที่ลูกกินนม เนื่องจากขณะที่เด็กนอนหลับ หูรูดกระเพาะอาหารจะค่อยๆ ผ่อนคลายตัว ทำให้นมไหลย้อนกลับขึ้นมา

การสำลักของเหลวในเด็กเล็ก อาจไม่ร้ายแรงมากนัก หากให้นมและดูแลลูกอย่างถูกวิธี เพราะหากของเหลวเข้าไปถึงหลอดทางเดินอาหาร กลไกในร่างกายจะสามารถดูดกลืนได้เองตามปกติแต่หากเป็นการสำลักวัตถุแปลกปลอมที่หลุดเข้าไปในปาก เมื่อวัตถุไหลลงไปถึงหลอดลม ทำให้เกิดการอุดตันทางเดินหายใจ เด็กจะขาดออกซิเจน จนถึงขั้นพิการหรือเสียชีวิตได้ค่ะ

การป้องกันลูกสำลักนม

การป้องกันไม่ให้ลูกน้อยสำลักนม คุณแม่สามารถทำได้ดังนี้

1. ควรให้ลูกได้รับนมแม่เพียงอย่างเดียวในช่วง 6 เดือนแรกที่สำคัญ ควรเริ่มต้นให้อาหารเสริมตามวัยที่เหมาะสม คือเมื่ออายุ 4-6 เดือนไปแล้ว เพราะทักษะการดูดกลืนของลูกทำงานได้ดีมากขึ้นกว่าช่วงแรกเกิด และสามารถชันคอตั้งตรงได้ดี โอกาสที่จะเกิดการสำลักก็มีน้อยลง

2. ให้ลูกน้อยนอนตะแคงหลังให้นม เพื่อเป็นการป้องกันการสำลักนม ควรอุ้มพาดบ่าเพื่อให้ลูกน้อยเรอทุกครั้งหลังการให้นม และจับให้เขานอนตะแคงแทนการนอนหงาย เพื่อไม่ให้เกิดการไหลย้อนกลับของนมออกมาทางหลอดอาหาร จนเป็นเหตุให้เกิดการสำลักนมได้ โดยเด็กเล็ก (0-2 เดือน) ที่คอยังไม่แข็ง ควรใช้วิธีอุ้มลูกนั่งตัก ใช้มือประคองช่วงขากรรไกรเพื่อประคองศีรษะ แล้วใช้มืออีกข้างลูบหลังขึ้นเบาๆ สำหรับเด็กที่คอแข็งดีแล้ว อาจใช้วิธีทำอุ้มพาดบ่า ใช้มือประคองด้านหลัง ลูบขึ้นเบาๆ คุณแม่สามารถดูท่าอุ้มเรอที่ถูกต้องได้ที่นี่>> วิธีทำให้ลูกเรอด้วยท่าอุ้มเรอตามแบบฉบับคุณแม่มืออาชีพ

วิธีช่วยเหลือเบื้องต้นเมื่อลูกสำลักนม

จับเด็กนอนตะแคง ให้ศีรษะเด็กต่ำลง เพื่อป้องกันไม่ให้นมหรืออาหารที่อาจมีอยู่ในปากไหลย้อนกลับไปที่ปอด ที่สำคัญไม่ควรจับเด็กอุ้มขึ้นทันทีเมื่อเกิดอาการสำลัก 

คำแนะนำสำหรับคุณพ่อคุณแม่เรื่องลูกสำลักนม

ปัญหาการสำลัก จะพบบ่อยในเด็กที่อายุตั้งแต่ 6 เดือน-3 ปี เพราะเป็นช่วงวัยที่เด็กได้รับอาหารเสริม ที่มีลักษณะแข็งมากขึ้น และเป็นวัยที่เด็กสามารถใช้นิ้วมือหยิบจับอาหาร สิ่งของเข้าปากได้เอง จึงมีความเป็นไปได้ที่จะเกิดการสำลักจากการนำสิ่งของเข้าปาก โดยเฉพาะช่วง 1 ขวบปีขึ้นไปที่สามารถเดิน วิ่งเล่น หรือกระโดดไปมาได้แล้ว ควรเริ่มฝึกให้เด็กสามารถนั่งกินข้าวได้เองที่โต๊ะอาหาร เพื่อเป็นการสอนให้เด็กรู้จักเวลากิน และลดปัญหาการสำลัก

ส่วนกรณีที่เด็กเล็กอายุน้อยกว่า 6 เดือนสำลัก โดยส่วนมากแล้วพบได้ไม่บ่อย เพราะหากพ่อแม่รู้จักวิธีการป้อนนมที่ถูกต้อง โอกาสที่ลูกจะสำลักนมก็มีน้อยลง แต่หากลูกมีอาการสำลัก แล้วไม่มั่นใจ ก็ควรปรึกษาแพทย์โดยทันที ขอแนะนำแม่มือใหม่ว่า ควรให้ลูกได้รับนมแม่ เพราะโอกาสที่ลูกจะสำลักจากการกินนมแม่นั้นมีน้อยมาก แต่หากจำเป็นต้องให้ลูกได้รับนมผสม ก็ควรให้นมอย่างถูกวิธี และระมัดระวัง ดูแลอย่างใกล้ชิด เช่น พ่อแม่ที่ยังอ่อนประสบการณ์อาจตกใจกับอาการสำลัก จับเด็กขึ้นทันที ทำให้นมที่ไหลค้างอยู่ในปาก ไหลย้อนกลับไปที่หลอดลม ทำให้เด็กเกิดการสำลักได้ ดังนั้น คุณพ่อแม่คุณแม่ควรจับเด็กนอนตะแคง เพื่อให้นมที่ค้างอยู่ไหลออกมาให้หมดก่อนค่ะ

รู้อย่างนี้แล้ว Mama Expert หวังว่าคุณพ่อคุณแม่จะระมัดระวังมากยิ่งขึ้นในการเลี้ยงลูกน้อยในวัยทารกและควรหมั่นสังเกตอาการของลูกน้อยทุกครั้ง ว่ามีการสำลักนมถึงขั้นหน้าเขียวหน้าแดงหรือไม่ หากใช่ก็ควรพาลูกน้อยไปพบแพทย์ทันทีเพื่อความปลอดภัยค่ะ

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่

1.วิธีช่วยเหลือเมื่อลูกสำลักสิ่งแปลกปลอม

2.วิธีนวดท้องไล่ลมลูกน้อยให้อารมณ์ดีไม่แหวะบ่อย

3.อันตรายจากการแหวะนมทันทีที่ป้อน แหวะนมบ่อย แหวะหลังกินนมทุกมื้อ

เรียบเรียงโดย :  Mamaexpert Editorial Team 

ขอบคุณข้อมูลจาก : มูลนิธิศูนย์นมแม่แห่งประเทศไทย